Pincode 7e ed/FLEX Katern 6 Risico en Informatie - Hoofdstuk 2 - Risico bij beleggen en ondernemen oefentoetsen & antwoorden

Vier verschillen tussen aandelen en obligaties:Met een aandeel ben je (mede)eigenaar van een bedrijf. Met een bedrijfsobligatie ben je geen eigenaar, maar schuldeiser.Over een aandeel ontvang je winst (dividend), over een obligatie ontvang je rente.Een aandeel heeft geen vaste looptijd, een obligatie heeft wel een vaste looptijd.Aandelen zijn risicovoller dan obligaties, maar het rendement van een aandeel is hoger dan het rendement van een obligatie.Het belangrijkste verschil tussen een staatsobligatie en een bedrijfsobligatie is dat je bij een staatsobligatie zeker bent van de rente en aflossing.Drie voorbeelden van aanbieders op de kapitaalmarkt zijn investeringsmaatschappijen, pensioenfondsen en verzekeraars.Drie voorbeelden van vragers op de kapitaalmarkt zijn consumenten, producenten en overheid. Een rechtspersoon is een organisatie (bedrijf) die zelf transacties doet en als organisatie verantwoordelijk is voor verplichtingen.Eenmanszaak, vennootschap onder firma, naamloze vennootschap en besloten vennootschap.Bij een bv staan de aandelen op naam en zijn niet vrij verhandelbaar. Bij de nv zijn de aandelen vrij verhandelbaar. Beleggers zijn alleen bereid een hoger risico te accepteren als daar een hoger verwacht rendement tegenover staat. Als dat niet zo is, zoeken beleggers alternatieven met hetzelfde verwachte rendement en een bijbehorend lager risico.Ervan uitgaande dat staatsobligatie een risicoloze belegging is en dat bij een hoger verwacht rendement een hoger risico past (zie vorige vraag), is de risicopremie op een aandeel 8% - 5% = 3%.  De rente heeft een directe invloed op de waarde van bedrijfsobligaties, want als de rente stijgt, daalt de waarde van een bestaande bedrijfsobligatie. De obligatie keert namelijk een vaste rente uit: de lagere “oude” rente. In de ogen van de belegger is deze bedrijfsobligatie dan minder waard geworden. Opmerking: de beleggers zullen van deze minder renderende bedrijfsobligaties af willen door ze te verkopen op de beurs. De vraag neemt af en het aanbod neemt toe, waardoor de koers van de bedrijfsobligaties daadwerkelijk lager wordt.De rente heeft een indirecte invloed op de waarde van bedrijfsobligaties, omdat de onderneming door de hogere rente geen investeringen meer kan bekostigen. In dat geval loopt ook de rente-uitkering op de bedrijfsobligatie gevaar. Hierdoor daalt de waarde van de bedrijfsobligatie (zie ook de opmerking bij het antwoord op de vorige vraag).Als de rente stijgt, is er op spaartegoeden en nieuwe obligaties meer te verdienen. Hierdoor zal beleggen in aandelen minder aantrekkelijk worden. De vraag naar aandelen neemt af, waardoor de koers van aandelen dalen.Aan het eind van de looptijd wordt het nominale bedrag aan de obligatiehouder terugbetaald. Als een obligatie van € 1.000 een looptijd van 20 jaar heeft en 19 jaar geleden is uitgegeven, dan resteert een looptijd van 1 jaar. Het staat vast dat de obligatiehouder dan na 1 jaar de nominale waarde van de obligatie (€ 1.000) op zijn bankrekening gestort krijgt. In dat geval wil een koper natuurlijk zo kort voor het aflopen van de obligatie geen veel hogere koers dan de koers van uitgifte neertellen. Hoe dichter bij het einde van de looptijd, hoe korter de periode waarover de rente wordt uitgekeerd. Het renteverschil tussen marktrente en de (vaste) rente van de obligatie wordt dus minder relevant naarmate het einde van de looptijd nadert. Aan het einde van de looptijd eindigt de koers dus precies op € 1.000.De aankoopkoers van deze obligatie is 120 x € 1.000 = € 1.200.De coupon opbrengst is 4% van € 1.000 = € 40.Het koersresultaat is (119 – 120) x € 1.000 = -€ 10.Het effectief rendement is dan (€ 40 - € 10) / € 1.200 x 100% = 2,5%.Opmerking: met het aantal obligaties hoeft geen rekening te worden gehouden.  Met hoofdelijke aansprakelijkheid wordt bedoeld dat elke vennoot voor het geheel van de schulden van de vof aansprakelijk kan worden gesteld. De vennoot is ook met zijn/haar privévermogen aansprakelijk. Voordelen van de eenmanszaak in vergelijking met de vof:Er ontstaat bij de eenmanszaak geen onenigheid over het beleid.De winst hoeft bij de eenmanszaak niet te worden verdeeld.Beslissingen kunnen sneller worden genomen.De eigenaar van (de aandelen van) een besloten vennootschap is niet aansprakelijk voor de schulden van de bv. De aandeelhouder is alleen aansprakelijk voor het bedrag  van deelname in het aandelenvermogen van de besloten vennootschap.Opmerking: Bij wanbeleid is het soms mogelijk de bestuurders van de bv aansprakelijk te stellen.  Een naamloze vennootschap kan een groter ondernemingsrisico dragen dan een besloten vennootschap, omdat een naamloze vennootschap veel meer eigenaren heeft dan een besloten vennootschap. Een risico wordt daardoor door veel meer eigenaren (aandeelhouders) gedragen dan bij een besloten vennootschap. Bij een risico dat verkeerd uitvalt, wordt bij een besloten vennootschap een beperkt aantal mensen heel erg geraakt, terwijl bij een naamloze vennootschap een veel grotere groep beperkt wordt geraakt.De rente die moet worden betaald over het vreemd vermogen is vaak lager dan het rendement dat ze over dat vermogen verdienen. Hiermee rechtvaardigen veel ondernemers de kosten voor het lenen van geld. Een oorzaak van de informatieasymmetrie bij een principaal-agent relatie wordt aangegeven door de tekst : “De managers die het bedrijf van dag tot dag sturen”. De managers zijn op de hoogte van wat er dagelijks speelt binnen het bedrijf, de aandeelhouders zijn niet betrokken bij de dagelijkse gang van zaken en zijn voor informatie afhankelijk van het management.Er is bij de principaal-agent relatie in de tekst sprake van moral hazard. De managers van het bedrijf willen vooral hun eigen positie verbeteren en nemen onverantwoord grote risico’s die op lange termijn de continuïteit van het bedrijf in gevaar brengt. Uitwerking: De bewering van de accountmanager is juist, omdat 1% koerswinst per belegde euro heeft, in 2023 naar verwachting 1% extra consumptie tot gevolg, maar 1% koersverlies per belegde euro heeft naar verwachting 2% consumptiedaling tot gevolg.Het verwachte koersrendement op obligaties is: (0,25 × −10%) + (0,65 × 0%) + (0,1× 20%) = −0,5%.Het verwachte koersrendement op aandelen is: (0,5 × −10%) + (0,1 × 0%) + (0,4 × 20%) = 3%.Het gewogen gemiddelde van het koersrendement van de portefeuille van aandelen en obligaties over 2023 is (0,3 × −0,5%) + (0,7 × 3%) = 1,95%. Een voorbeeld van een juiste uitleg is:De directie heeft (als agent) een financieel belang bij het vergroten van de winst door te kiezen voor een bedrijfsvoering met de laagste kosten, terwijl de maatschappelijke organisaties (als principaal) een voorkeur hebben voor de meest milieuvriendelijke productiewijze.De directie heeft een informatievoorsprong wat betreft de bedrijfsvoering en kan daarom haar doelstelling ongemerkt voorrang geven boven die van de maatschappelijke organisaties.Tip: zorg ervoor dat bij vragen over een principaal-agent verhouding onderstaande drie punten in het antwoord staan:Wie is de principaal en wie is de agent?De partijen hebben een tegenstrijdig belang.De agent heeft meer informatie dan de principaal.Een voorbeeld van een juist antwoord is:Beleggen in aandelen heeft het voordeel dat hij zo mede-eigenaar wordt van het windmolenpark en medezeggenschap/informatie krijgt.Beleggen in aandelen heeft het nadeel dat het leidt tot meer risico, aangezien het rendement afhankelijk is van het bedrijfsresultaat (terwijl obligaties een vaste rentevergoeding bieden) / aandeelhouders bij liquidatie van een onderneming als laatste betaald krijgen. De potentiële klanten weten niet zeker of ze te maken hebben met een betrouwbare autohandelaar en een relatief goede kwaliteit auto kopen. Deze asymmetrische informatie zorgt ervoor dat hun betalingsbereidheid afneemt. Hierdoor kunnen veel betrouwbare autohandelaren niet meer uit de kosten komen. (Het gevaar bestaat dat vooral onbetrouwbare handelaren overblijven)AK heeft belang bij het garanderen van de kwaliteit van de aangesloten handelaren. Het kan echter in het belang van een autohandelaar zijn om zich toch minder strikt te houden aan de kwaliteitseisen. Kwaliteitscontroles kunnen AK de nodige informatie bieden over de aangesloten handelaren / een mogelijk gebrek aan informatie bij AK ten opzichte van de handelaren verhelpen (waarmee de kans toeneemt dat de handelaren zich aan de kwaliteitseisen zullen houden). De eigenaren van een onderneming verkeren in de positie van principaal, waarbij de bestuurders dan optreden als agent. De agent zal zich in zijn gedrag laten leiden door andere doelstellingen dan de principaal. Daarbij heeft de principaal informatieachterstand tegenover de agent (hetgeen kosten van controle met zich meebrengt).Tip: zorg ervoor dat bij vragen over een principaal-agent verhouding onderstaande drie punten in het antwoord staan:Wie is de principaal en wie is de agent?De partijen hebben een tegenstrijdig belang.De agent heeft meer informatie dan de principaal.Bij beursgenoteerde ondernemingen kan de informatie-asymmetrie tussen principaal en agent groter zijn dan bij niet-beursgenoteerde ondernemingen, omdat bij beursgenoteerde ondernemingen is het eigendom verdeeld over een groot aantal aandeelhouders / er een grotere afstand bestaat tussen de aandeelhouders en de leiding van het bedrijf. Hiermee zal de informatieachterstand van de eigenaar, de principaal, ten opzichte van de bestuurders, de agent, groter zijn dan bij een niet-beursgenoteerde onderneming. (Voor de aandeelhouders zal dit gepaard gaan met hogere kosten van “monitoring” van de prestaties van hun bestuurders).Het uitkeren van een extra beloning in de vorm van aandelen wordt door de eigenaren van een beursgenoteerde onderneming gezien als een bijdrage aan de oplossing van het principaal-agent probleem in de onderneming, omdat de beloning van de bestuurders dan (deels) wordt gekoppeld aan de waarde (en de opbrengst) van de aandelen, waarmee aandeelhouders en bestuurders in sterkere mate gelijke doelstellingen krijgen.