BuiteNLand 4e ed - Hoofdstuk 3 - Energietransitie oefentoetsen & antwoorden

• De groeiende bevolking (meer mensen hebben meer energie nodig).

• De toegenomen welvaart (meer rijkere mensen, hebben meer te besteden, en schaffen dus meer producten aan, hebben een auto, maken vliegreizen, verbruiken meer stroom, enzovoort).

Uranium.

Drie van de volgende: Steenkool, aardolie, aardgas, bruinkool.

Vier van de volgende: Wind, zon, water, geothermisch, biosmassa.

Toelichting: Kernenergie hoort hier niet bij. Hij wordt wel tot de duurzame energiebronnen gerekend, maar is niet hernieuwbaar. Zodra het uranium is opgebruikt, is het namelijk weg/op/niet-hernieuwbaar).

• Kracht en licht

• Hoge temperatuurwarmte

• Lage temperatuurwarmte

• Vervoer

Klimaatwet 🡪 CO2-arm Nederland

Zonnepanelen 🡪 tweerichtingsverkeer

Waterstof 🡪 Energiedrager

Toelichting: 

• In de Nederlandse klimaatwet is afgesproken dat ons beleid streeft naar een CO2-arm (of CO2-neutraal) Nederland in de toekomst.

• Zonnepanelen wekken stroom op en kunnen stroom terugleveren aan het stroomnet. Om deze teruglevering mogelijk te maken is een slim energienet nodig, dat stroom twee kanten op kan transporteren 🡪 een smart grid met tweerichtingsverkeer

• Waterstof is op zichzelf geen energiebron, maar kan wel zo bewerkt worden dat het energie kan opslaan en kan werken als energiedrager.

Het natuurlijk broeikaseffect is er altijd al geweest. Zonder zou de aarde onleefbaar zijn. Broeikasgassen vormen namelijk een beschermende deken om de aarde om warmte die teruggekaatst wordt vanaf het aardoppervlak vast te houden (in plaats van dat het meteen terug de ruimte in verdwijnt). Hierdoor is er een aangename gemiddelde temperatuur op aarde van zo’n 15 graden Celsius (in plaats van -18 graden Celcius zonder broeikaseffect.

Het probleem is alleen dat bij het versterkt broeikaseffect wij mensen de broeikasdeken dikker maken, doordat we meer broeikasgassen uitstoten (CO2/methaan door industrie, auto’s, landbouw, enz). Omdat de deken dikker wordt, wordt er nu meer warmte vastgehouden en neemt de temperatuur op aarde toe.

A, C, D en E en F zijn onjuist

B, G en H zijn juist

Toelichting: 

• A is onjuist, want uranium is een grondstof uit de natuur.

• C is onjuist, want bij kernenergie komen geen fossiele brandstoffen vrij (CO2). De hoeveelheid CO2 in de dampkring wordt dus niet beïnvloed, dus geen broeikasaffect.

• D is onjuist, want biomassa kan ook gebruikt worden om water mee te verwarmen en dus als verwarming dienen (in plaats van elektriciteit mee op te wekken).

• E is onjuist, want er staat een kerncentrale in Nederland (en de overheid wil misschien in nieuwe kerncentrales investeren)

• F is onjuist, want biomassa is bijvoorbeeld ook hout (bomen).

1. Aluminium 🡪 niet-hernieuwbare grondstof.

2. Aardolie 🡪 niet-hernieuwbare grondstof.

3. Zonne-energie 🡪 hernieuwbare grondstof.

4. Hout 🡪 hernieuwbare grondstof.

5. Koper 🡪 niet-hernieuwbare grondstof.

6. Zee 🡪 hernieuwbare grondstof.

7. Fosfaat 🡪 niet-hernieuwbare grondstof.

1. Planten en dierenresten, zoals hout, groente-, fruit- en tuinafval, mest en plantaardige olie.

2. Omdat er bij de verbranding wel CO2 vrijkomt. Het is pas groene energie als er net zoveel wordt teruggeplant als dat er wordt verbrand. Maar dit is niet altijd het geval. Daarnast komt veel biomassa (hout) per schip vanuit verre landen (zoals Amerika en Canada) naar Nederland. Dit transport met grote dieselschepen is ook heel vervuilend. Kortom, biomassa-energie is niet altijd even schoon als dat het misschien lijkt.

1. Aan de kust

2. Want daar waait het harder, dus produceren de windmolens meer stroom.

3. Tot een ruimtelijk conflict. Men wil best windmolens, maar niet in ‘hun’ ruimte, oftewel niet ten koste van hun uitzicht. (Toelichting: dit wordt ook wel NIMBY-effect genoemd: Not In My BackYard / Niet in mijn achtertuin).

1. Omdat zij vinden dat de VS en de EU al jarenlang steenkool hebben uitgestoten, en daarom nu dus ook als eerste moeten stoppen. China is er later mee begonnen, en wil hier nog wel van kunnen profiteren.

2. Omdat Afrikaanse landen aangeven dat zij zelf niet de (grote) veroorzaker zijn van de CO2-uitstoot en klimaatverandering. Jarenlang (100 jaar) hebben de VS en EU al sinds de industriële revolutie broeikasgassen uitgestoten. De Afrikaanse landen zijn veel minder ver in hun industriële ontwikkeling en hebben de afgelopen 100 jaar dus ook véél minder uitgestoten. Ze vinden dat zij nu niet voor de kosten op moeten draaien, maar dat die kosten bij de veroorzakers moeten liggen.

1. Twee van de volgende:

• Goede isolatie / dubbele beglazing

• Waterpomp / restwarmte / waterstof als verwarming gebruiken

• Zonnepanelen op je dak gebruiken.

2. Lage temperatuurwarmte + kracht en licht

Toelichting: Bij vraag a ben je vrij in je antwoord, dit kan namelijk op heel veel manieren. Denk aan je eigen huis/wat hebben je ouders wellicht al gedaan?

1. Omdat je hiermee de route vanuit Europa naar Azië (Japan, Korea, China) aanzienlijk verkort. Als je via het Suez-kanaal (Afrika) moet varen, kost je dit zeker zo’n 30 tot 40 dagen. Via de Noordelijke Ijszee is dit slechts zo’n 20 tot 30 dagen. En minder dagen, kost minder geld, dus is het goedkoper.

2. Omdat je dan geld kunt verdienen aan deze nieuwe handelsroute, bijvoorbeeld door havens die schepen aandoen (in Canada of Rusland), of door tol te heffen voor passerende schepen.

3. Nieuwe visrijke visgebieden komen vrij en olie- en gasvelden komen vrij.

4. Omdat de vispopulaties dan overbevist kunnen raken en uitsterven en omdat er dan nog meer olie/gas gebruikt gaat worden en in de atmosfeer terecht komt (+ de booreilanden kunnen milieuschade aanrichten in het poolgebied als ze gaan lekken of misschien zelfs bij een ongeluk ooit exploderen).

1. Nederland, omdat dit een land is dat veel opwekt vanuit wind (op zee), wat past bij Nederland. (Mali ligt niet aan zee, dus dat is geen optie). Daarnaast zie je dat er weinig opgewekt wordt met waterkracht, zoals in Nederland. (In Frankrijk en Noorwegen wordt juist veel met waterkracht opgewekt, vanwege de bergen die daar voor komen met vallend/hard stromend water).

2. Wind op zee, want op land is er meer weerstand tegen windmolens (landschapsvervuiling), en op zee kunnen grotere windmolenparken met hogere windmolens gebouwd worden dan op land (die dus meer opleveren en efficiënter zijn).

3. Kernenergie.

bij atlas-vragen is niets zo belangrijk als begrijpen wat je op de kaart in de atlas ziet. De beste tip is, om eerst de kaart zelf te bestuderen, nog voordat je de vragen die er bij horen leest. Zorg dat je weet waar de kaart over gaat. Wat is de titel, in welk land/regio zitten we, wat laat de legenda mij zien, wat is het onderwerp van deze bron/kaart? Daarna kan je de vragen gaan lezen en maken.