Economie Integraal 2e ed deel 1+2 - Hoofdstuk 7 - Samenwerken oefentoetsen & antwoorden

Bij een simultaan spel moeten alle spelers gelijktijdig een beslissing maken, niet wetende welke beslissing de andere partij zal maken. De mogelijke uitkomsten van een simultaan spel worden vaak weergegeven in een pay-off matrix. Bij een sequentieel spel maken de spelers om de beurt een beslissing, reagerend op de laatste beslissing van de andere partij.De mogelijke uitkomsten van een sequentieel spel worden vaak weergegeven in een beslissingsboom.  Verzonken kosten zijn reeds gemaakte kosten (of investeringen) in een project, die onder geen enkele voorwaarde meer terugverdiend kunnen worden zou het project niet doorgaan. Meelifters zijn mensen die voordeel halen uit de beslissingen van andere mensen, terwijl ze zelf niets bijdragen aan die beslissing. Hierbij kan het gaan om een bijdrage in geld of een bijdrage in arbeid.  Een dominante strategie is een strategische beslissing die door elke partij wordt genomen, ongeacht de beslissing van de andere partij.  Er is sprake van een gevangenendilemma wanneer: Er sprake is van een simultaan spel (zie vraag 1).Er sprake is van een dominante strategie (zie vraag 4).Deze dominante strategie leidt tot een suboptimale situatie, oftewel niet de beste uitkomst. a)Te lezen is dat beide bedrijven een groeiende groep klanten aan zich wilden binden. De eenvoudigste manier om dit te doen is om de nieuwe producten tegen een lage prijs aan te bieden aan de klanten. Op die manier kan een grote groep klanten van de concurrent worden verleid om over te stappen van telefoonmerk.  Eigenlijk wilden zowel Apple als Samsung dit niet doen, want een lagere prijs betekent minder winst en was dus een suboptimale uitkomst voor beide partijen. Beide bedrijven wisten echter niet wat de andere partij zou beslissen (simultaan spel).Uit angst dat de andere partij hun product voor een lagere prijs zou gaan aanbieden wat zou leiden tot verlies van klanten, hebben daarom beide partijen ervoor gekozen om de prijs te verlagen. Of de andere partij hun prijs namelijk wel of niet zou gaan verlagen, zou dit altijd meer klanten opleveren (dominante strategie). Er was hier dus sprake van een gevangenendilemma (simultaan spel en dominante strategie leidt tot suboptimale situatie), die ervoor heeft gezorgd dat beide partijen hun prijzen gingen verlagen en zo verwikkeld raakten in een prijzenoorlog. b)   Van zelfbinding is sprake wanneer de ene partij vastlegt dat er niet zal worden gekozen voor een bepaalde strategie (waarschijnlijk de dominante strategie). In dit geval zou dan één van de twee partijen moeten vastleggen dat deze partij de prijzen niet zal aanpassen. In dit geval is er echter sprake van kartelvorming en dat is verboden. Beide partijen konden dus niet aan zelfbinding doen zonder de wet te overtreden. a)Ja, er is hier sprake van meeliftgedrag. Het is namelijk zo dat de voordelen die de vakbond oplevert voor alle medewerkers zijn, ongeacht of je wel of geen lid bent van de vakbond. Dit betekent dus dat werknemers die niet lid zijn van de vakbond en dus ook geen contributie betalen toch dezelfde voordelen genieten (hoger salaris, betere arbeidsvoorwaarden) als de werknemers die wel contributie betalen. De werknemers die niet lid zijn van de vakbond liften dus mee op de beslissing van werknemers om wel lid te zijn en te betalen voor de vakbond.  b)Iedere werknemer beslist voor zichzelf om al dan niet lid te worden van de vakbond. Er wordt niet gereageerd op elkaars beslissing om wel of niet lid te worden. Er is dus sprake van een simultaan spel.  Er is de keuze om wel te betalen voor de vakbond of om niet te betalen voor de vakbond. In beide gevallen geniet de individuele werknemer de voordelen van de vakbond. Niet betalen voor de vakbond is dus de dominante strategie, want dit levert altijd het meeste op (kost het minst) voor de individuele werknemer. Deze dominante strategie zal er uiteindelijk toe leiden dat steeds minder mensen lid worden van de vakbond (zie ook publicatie). De vakbond houdt dan uiteindelijk op te bestaan, waardoor er niet meer wordt onderhandeld voor hogere salarissen en betere arbeidsomstandigheden. Dit is uiteindelijk nadelig voor alle werknemers (suboptimale situatie). Er is dus sprake van een gevangenendilemma, want Er is sprake van een simultaan spel.Er is een dominante strategie voor alle partijen. Deze dominante strategie leidt tot een suboptimale situatie. c)Bij zelfbinding geeft een partij op voorhand aan zich te binden aan een bepaalde keuze. Zelfbinding is alleen geloofwaardigheid wanneer er negatieve gevolgen zijn voor de partij die de zelfbinding uitspreekt, mocht deze partij zich niet houden aan de gemaakte afspraak (meestal reputatieschade als negatief gevolg).  Als een werknemer belooft lid te worden van de vakbond (zelfbinding), maar dit uiteindelijk toch niet doet:Kan dit niet worden gecontroleerd door andere werknemers, dus van reputatieschade is geen sprake. Houdt de werknemer toch alle voordelen van de vakbond. Er zijn voor een individuele werknemer dus geen nadelen om de belofte van lid worden te verbreken. Om deze reden is zelfbinding niet geloofwaardig.   d)Om de zelfbinding geloofwaardig te maken, moeten er zichtbare negatieve gevolgen zijn voor een werknemer die besluit om zich toch niet lid te maken van de vakbond. Dit zou bijvoorbeeld kunnen door:Een lijst op te hangen van alle werknemers die NIET lid zijn van de vakbond (reputatieschade). Niet-leden uitsluiten van bepaalde activiteiten (bijvoorbeeld personeelsuitje). Leden bepaalde voordelen geven, die een niet-lid niet krijgt (bijvoorbeeld gratis lunch of extra vrije dagen). Meerdere antwoorden zijn hier mogelijk! a)Alle gezinnen zijn verplicht om de gemeentelijke belasting te betalen. Zo wordt iedereen verplicht om een financiële bijdrage te leveren aan de waterschappen. b)Niet iedere inwoner in een regio heeft evenveel voordeel van de waterschappen. Zo zullen in een regio niet alle inwoners naast een dijk of rivier/beek wonen. Zouden deze inwoners zelf mogen kiezen of ze al dan niet meebetalen aan de waterschappen, krijgen we te maken met een gevangenendilemma (soortgelijke situatie als bij de vakbonden 🡪 zie vraag 7)De dominante strategie zou dan worden NIET meebetalen aan de waterschappen worden, daar iedereen toch de voordelen geniet van de waterschappen, ongeacht of je meebetaalt of niet. Uiteindelijk zal dit leiden tot de suboptimale situatie, waarbij de waterschappen niet meer kunnen bestaan door onvoldoende inkomsten. Deze suboptimale situatie brengt Nederlandse burgers in gevaar en dus grijpt de Nederlandse overheid in door de betaling te verplichten in de vorm van belasting. De collectieve dwang om belasting te betalen zorgt er dus voor dat mensen niet kunnen kiezen voor de dominante strategie (niet betalen). Zo wordt de suboptimale uitkomst voorkomen (overstromingen en geen schoon water) waardoor het gevangenendilemma wordt opgelost. a)De parkeerplaatsen zijn aangelegd en de slagbomen zijn geplaatst. Hiervoor zijn kosten gemaakt. Stel dat Budget Parking toch besluit om niet te openen, zullen deze kosten niet allemaal terugverdiend kunnen worden (alleen de grond zou verkocht kunnen worden). Hier is dus sprake van verzonken kosten. b)Werkwijze:Gebruik de getallen uit de matrix. De dikgedrukte getallen horen bij CP. Analyseer wat voor BP de beste keuze is bij elke beslissing van CP.Analyseer wat voor CP de beste keuze is bij elke beslissing van BP.Formuleer een antwoord op de vraag, waarbij je altijd de getallen uit de matrix gebruikt in je antwoord om te bewijzen dat je de matrix ook echt goed hebt begrepen! Antwoord:Analyse beste keuze voor BPIndien CP de tarieven verlaagt, dan kan BP kiezen voor verlagen (+5%) of handhaven (-8%). Verlagen is hier dus beter, want winst +5% is beter dan winst -8%.Indien CP de tarieven handhaaft, dan kan BP kiezen voor verlagen (+10%) of handhaven (0%). Verlagen is hier dus beter, want winst +10% is beter dan geen verandering van de winst. De dominante strategie voor BP is dus tarieven verlagen!Analyse beste keuze voor CPIndien BP de tarieven verlaagt, dan kan CP kiezen voor verlagen (+5%) of handhaven (-8%). Verlagen is hier dus beter, want winst +5% is beter dan winst -8%.Indien BP de tarieven handhaaft, dan kan CP kiezen voor verlagen (+10%) of handhaven (0%). Verlagen is hier dus beter, want winst +10% is beter dan geen verandering van de winst. De dominante strategie voor CP is dus tarieven verlagen!Voor beide partijen is de dominante strategie om de tarieven te verlagen, want +5% > -8% en +10% > 0%. c)Tarief verlagen is voor beide partijen de dominante strategie en is tevens de optimale uitkomst. Beide partijen krijgen een hogere winst dan bij tarief handhaven, dus er is geen sprake van een gevangenendilemma. De dominante strategie van de VS is ‘geen importheffing’, want −0,5% > −4,7% en 0% > −1,4% en de dominante strategie van de handelspartners is ‘geen importheffing’ want −0,5% > −4,9% en 0% > −1,2%.Als beide kiezen voor ‘geen importheffing’ ontstaat er geen handelsoorlog, dus het ontstaan van een handelsoorlog is niet te verklaren op basis van de dominante strategieën.