Memo MAX 5.1 deel A+B - Hoofdstuk 1 - Reformatie en Opstand oefentoetsen & antwoorden

Protestant die het vak godsdienst heeft gestudeerd en in een kerk de dienst leidt (predikant). Protestantse vluchteling die als een soort piraat tegen de Spanjaarden streed.Het bestuur van een gewest Hierin zaten hoge edelen en afgevaardigden van de steden en het platteland. Persoon die uit naam van de Spaanse koning de Nederlanden bestuurt.Kerkelijke rechtbank die zich bezighoudt met de opsporing en berechting van ketters.Leertip!Achterin het hoofdstuk staan alle begrippen. Maak van de begrippen, bijvoorbeeld flitskaarten om ze te oefenen. Sociaaleconomischcultureelpolitiek-bestuurlijk Werkwijze:Als je het lastig vindt om een chronologische vraag te maken. Probeer dan de eerste en laatste gebeurtenis alvast te noteren. Zo heb je dan maar een drietal gebeurtenissen te verdelen tussen de eerste en laatste. Dit geeft wat meer overzicht.De juiste volgorde is: D - B - A - E - CToelichting:D. De paus richt de inquisitie op (ca. 1200).B. Begin van de Reformatie  (1517). A. De Beeldenstorm vindt plaats. (1566).E. Begin van de Republiek Der Zeven Verenigde Nederlanden  (1588) C. De Vrede van Münster wordt getekend. (1648)Leertip! Achterin het hoofdstuk staan veel belangrijke gebeurtenissen op volgorde van tijd. Neem dit goed door! Kritiekpunten die mensen tijdens de vijftiende eeuw hadden op de katholieke kerk:Mensen wilden zelfstandig een band krijgen met God, volgens de kerk was daar echt een priester voor nodig. Hier was niet iedereen het mee eens.Sommige geestelijken maakten misbruik van hun macht.De handel in aflaatbrieven. Hiermee kon je je zonden afkopen. Mensen vonden dit niet goed, je moest namelijk echt spijt hebben van je zonden. De kerk wilde alleen maar nog rijker worden door de verkoop van aflaatbrieven. De kerk noemde deze mensen ketters.De paus probeert deze mensen te bestrijden door een kerkelijke rechtbank op te richten, de inquisitie, die mensen met een ander geloof moet opsporen, ondervragen en terug laten keren tot de officiële kerkleer. Lukt dit niet, dan wordt de persoon levend verbrand.  protestantenkatholiekenprotestantenkatholiekenkatholiekenprotestanten Het bestuur van de Nederlanden was ingewikkeld voor Karel V omdat de Nederlanden geen eenheid vormden. Het waren zeventien losse gewesten met eigen regels, wetten, munten en bestuurders. Als Karel V belasting wilde heffen moest hij met ieder gewest onderhandelen. Dit maakte het ingewikkeld voor Karel V. Veel mensen in de Nederlanden waren ontevreden over de Spaanse koning, omdat:De edelen en andere bestuurders hadden een belangrijke rol in het bestuur. Door de centralisatie moesten zij nu gehoorzaam zijn aan de ambtenaren van de koning. De edelen verloren dus macht.Veel Nederlanders waren tegen de vaste belastingen. Dit kostte geld en de Nederlanden verloren daardoor invloed op de koning. De koning moest namelijk voorheen toestemming vragen.Veel mensen waren protestants in de Nederlanden. De Spaanse koning was katholiek en wilde iedereen terugbrengen naar het katholieke geloof. Dit deed de koning door middel van het (wreed) vervolgen van protestanten. De beeldenstorm brak uit doordat predikanten tijdens de hagenpreken in de buitenlucht oproepen om katholieke kerken over te nemen en daar hun eigen dienst te houden. De hagenpreken konden buiten gehouden worden, omdat de landvoogdes tijdelijk de inquisitie de opdracht had gegeven om minder streng te zijn. Dit heeft de landvoogdes gedaan nadat zij het smeekschrift had ontvangen van een groep edelen. Het gevolg van de beeldenstorm was dat koning Filips II de Spaanse hertog van Alva naar de Nederlanden met een leger stuurde om de orde te herstellen. Hierdoor vluchtte Willem van Oranje en veel protestanten naar het buitenland.   Twee van de volgende vier veranderingen:Alva vervolgde de deelnemers aan de Beeldenstorm (velen kregen de doodstraf), Alva hief extra belastingen, Alva nam maatregelen tegen de Nederlandse adel.Willem van Oranje werd ontslagen als stadhouder en beroofd van al zijn grondgebied in de Nederlanden. De Opstand was een indirect gevolg van de Beeldenstorm, omdat Filips II na de Beeldenstorm Alva naar de Nederlanden stuurde. Alva had een harde aanpak om de orde te herstellen. Daarom besloot Willem van Oranje om met huurlegers het leger van de Spanjaarden te verjagen en een Opstand te starten. Dit was natuurlijk niet wat Filips II voor ogen had toen hij Alva naar de Nederlanden stuurde om de rust te herstellen na de Beeldenstorm.  Het motief van het leger van de Spanjaarden was geld. Het Spaanse leger bestond vooral uit huurlingen die vochten omdat zij geld daarvoor kregen.Het motief van de opstandelingen was om te vechten voor hun eigen land en hun land te bevrijden van de Spaanse bezetter. Onjuist. Dit was in 1588.JuistJuistJuistOnjuist. Maurits werd inderdaad net als zijn vader stadhouder. Echter is de taak van de stadhouder het leger aanvoeren. De Republiek kwam iets sterker te staan in de oorlog omdat:Het ging beter met de handel en de nijverheid. Hierdoor konden vaker huurlegers ingezet worden en konden zij ook op tijd betaald worden.Spanje voerde meerdere oorlogen tegelijk en kon niet altijd alle aandacht en geld besteden aan de Republiek.De Republiek kreeg sterke bondgenoten zoals Engeland en Frankrijk. Stadhouder Maurits een goede legeraanvoerder was.   Overeenkomsten: Beide kerken hadden dezelfde leer (geloofden in dezelfde dingen)Beide kerken hadden en priestersVerschillen: de paus had niets te zeggen, priesters mochten trouwen,kloosters werden afgeschaft.  Bron 1 past bij een katholieke kerk. In een katholieke kerk zijn beelden te zien. Bij een protestante kerk is dat niet het geval, dat wordt gezien als afgoderij. Op bron 1 zie je een beeld van een paus. Daarnaast is er binnen de protestantse kerk geen paus. Binnen de katholieke kerk wel. Bron 2 past goed bij de irritatie die Karel V had bij het bestuur van de Nederlanden omdat je op bron 2 zeventien verschillende gewesten ziet. Deze gewesten hadden eigen regels, wetten en munten. Dit maakte het bestuur lastig omdat Karel V iedere keer apart met ieder gewest moest overleggen als hij iets voor elkaar wilde krijgen. De prent geeft de boodschap weer dat de Nederlanders zich verdedigen tegen de Spanjaarden. Dit zie je door: Spaanse soldaten als varkens het land verwoesten en de Nederlandse leeuw de gewesten verdedigt.  De Hollandse en Zeeuwse schepen ten strijde trekken tegen de Spanjaarden.  De bronnen passen bij gewetensvrijheid in de Republiek. Bij gewetensvrijheid gaat het er namelijk om dat er een officiële kerk was (de calvinistische kerk) en mensen de vrijheid hadden om binnenshuis een ander geloof te belijden, zoals het katholieke geloof. Dat mocht niet buitenshuis, dat zou alleen mogen bij godsdienstvrijheid. Op bron 4 zie je namelijk een herenhuis dat niet op een kerk lijkt. Op bron 5 zie je de binnenkant van het herenhuis. Hier zie je dat het gaat om een katholieke kerk. De buitenkant mocht dus niet lijken op een katholieke kerk.