Memo MAX 5.1 deel A+B - Hoofdstuk 6 - Vrijheid en gelijkheid oefentoetsen & antwoorden

a) Beweging die strijdt voor de afschaffing van de slavernij en slavenhandel. b) Beweging die opkomt voor de positie en rechten van vrouwen. c) Extreme feministe, tijdens de eerste feministische golf, veelal in GB.  d) Kerk van de calvinisten die de Bijbel letterlijk nemen en die zich in de 19e eeuw afsplitste van de grote, meer gematigde (minder strenge) Nederlandse Hervormde kerk. e) Mensen die vinden dat je bij het bestuur moet uitgaan van godsdienst. f) Politieke strijd in Nederland in de 19e  eeuw over de financiële gelijkheid van openbaar en bijzonder onderwijs. g) Verdeling van de NL-samenleving in groepen (zuilen): met eigen politieke of godsdienstige overtuigingen. Zij schermden zich van de andere groepen af door hun eigen kranten, omroepen (radio/tv) en verenigingen. a)  Gestegen vraag naar suiker, koffie, tabak, cacao en katoen. De slaven werden zeer slecht behandeld en daardoor stierven er meer slaven dan er geboren werd > tekort > Europeanen bleven mensen uit Afrika halen. b)  Haïti Idealen uit de Franse Revolutie werden ook bekend onder de slaven > slaven in de Franse kolonie Saint-Domingue begonnen een eigen revolutie > 1804 onafhankelijk: Haïti.  Marrons: ontsnapten slaven die in het binnenland groepen vormden en andere slaven hielpen ontsnappen door plantages aan te vallen.  a) Je antwoord moet bestaan uit twee van de drie elementen: Suriname: slaven werkten op de plantages / Antillen: slaven werkten in de haven of moesten zout winnen. Rond 1860 bestond 70% van de mensen in Suriname uit slaaf, op de Antillen bestond rond die tijd 35% uit onvrije mensen. Vluchten was in Suriname mogelijk, maar op de kleine eilanden van de Antillen nauwelijks.  b) Omdat daar veel meer mensen woonden. c) Slaven uit inheemse bevolking > contractarbeiders uit Hindoestan > contractarbeiders uit Java.  Christenen: God vindt elk mens even waardevol Verlichte denkers: alle mensen hebben dezelfde grondrechten Aanhangers van de Franse Revolutie: vrijheid, gelijkheid, broederschap Mensenhandel bleef doorgaan: illegaal Slaveneigenaren gingen kinderslaven beter verzorgen, zodat er nieuwe slaven opgroeiden. “Het verbreken van de ketenen”  een feestdag in Suriname en op de Antillen op 1 juli. Op 1 juli 1863 werden er toen heel veel slaven daar bevrijd.  Meer waardering voor het werk van vrouwen. Vrouwen met veel kinderen werden te zwaar belast > voorbehoedsmiddelen. Protesten tegen de wet dat vrouwen ondergeschikt waren aan hun man. Vrouwen mochten stemmen en hadden (in de meeste landen) toegang tot het hoger onderwijs. De noodzaak werd wat minder, ze hadden al wat bereikt.  a) Een goed antwoord bevat de volgende elementen: Thorbecke was een liberaal  Hij vond dat de staat zich zo min mogelijk met het geloof moest bemoeien. Gelovigen mochten zelf bepalen hoe ze hun kerk wilden besturen.  In 1848 voerde hij de grondwet in in Nederland b) Een goed antwoord bevat de volgende elementen: Aletta Jacobs was een Nederlandse feministe en Was de eerste Nederlandse vrouwelijke arts en Zette zich in voor vrouwenkiesrecht. a) Calvinisme b) 1798: Invoering van de godsdienstvrijheid tijdens de Bataafse Revolutie. Iedereen mocht vanaf toen openlijk het geloof uiten. 1848: Invoering van de grondwet door liberaal Thorbecke. Hij vond dat de staat zich zo min mogelijk met het geloof moest bemoeien. Pas bij de invoering van de grondwet konden andere geloven zich echt uiten.  Katholieken, liberalen, socialisten en gereformeerden. In het antwoord is het belangrijk dat je de slag maakt naar eerdere hoofdstukken. Voorafgaand aan vrijheid en gelijkheid (in de 19e eeuw) vond de Verlichting plaats (18e eeuw) en ook de Franse Revolutie is een oorzaak van de bewegingen die opkwamen voor gelijkheid en voor vrijheid.  A = 3 B = 4 C = 2 D = 1 Met de komst van de TV veranderde er veel. Ondanks dat er maar 1 zender was, waren er wel verschillende programma’s te zien op deze zender. Normaliter zag je weinig tot niks van de andere zuilen, maar door de komst van de TV verandert dit. Als het programma van jouw zuil afgelopen was, was het verleidelijk om ook de programma’s te bekijken van de omroepen van andere zuilen. Doordat er meer uitwisseling kwam tussen de zuilen, voorspoedigde de TV dus de ontzuiling. Mensen waren minder vast aan hun eigen zuil gebonden en zagen in dat de ‘anderen’ niet zo kwaad waren als ze zich wellicht hadden voorgesteld. a) Liberalen willen zo min mogelijk bemoeienis van de staat en staan voor vrijheid (van geloof, economie etc.) b) Volgens de protestanten is de Bijbel lijdend. (Ontstaan onder Luther) c) Voor de katholieken is de kerk lijdend. Zij nemen niet alles 100% aan wat in de Bijbel staat. d) Calvinisten geloofden dat God voordat je geboren was al had bepaald of je in de hel of de hemel kwam. Aanhangers van Calvijn. Zowel de Calvinisten als de protestanten hadden kritiek op de katholieken omdat ze vonden dat de katholieken niet goed genoeg volgens de Bijbel leefden. Calvijn geloofde dat je plek in de hemel/hel al voor je geboorte vast stond, de protestanten (onder Luther) dachten dat je door hard werken, goed leven volgens de Bijbel in de hemel kwam (of bij slecht leven in de hel). Verschillende groepen in de Nederlandse samenleving, zoals de katholieke, orthodoxen en socialisten voelden zich achtergesteld door de liberalen en conservatieven. Daarom richtten ze hun eigen organisaties op, zodat ze hun eigen doelen konden bereiken. Een voorbeeld van die doelen van de socialisten was algemeen kiesrecht, voor de confessionelen was dit subsidie op gelovig onderwijs. A = 3 B = 4 C = 1 D = 2 Voor: Nederland heeft eeuwenlang slaven vervoerd en verhandeld. Dit heeft enorm veel leed veroorzaakt. Van de slavenhandelaars en de slaven van toen leeft niemand meer, maar de Nederlandse economie profiteert hier indirect nog steeds van (van de winsten die toen gemaakt zijn). Ook de afstammelingen van slaven hebben nog steeds last van het verleden van hun voorouders (economische achterstand) Excuses en eventuele schadevergoedingen (herstelbetalingen) zijn dus terecht. Tegen: Omdat slavernij en slavenhandel, door Nederlandse handelaren, inmiddels generaties geleden is, is het erg lastig daar nu nog excuses voor aan te bieden en schadevergoedingen voor te betalen. Er zijn in de geschiedenis talloze momenten aan te wijzen waarin mensen of overheden anderen iets hebben aangedaan, maar je kunt dat moeilijk achteraf allemaal herstellen. Wie bepaalt dan waar de grens ligt, en op basis waarvan excuses of schadevergoedingen wel of niet geboden zijn? Je antwoord moet de volgende elementen bevatten: Bij de bron past het begrip “feminisme” waarin vrouwen steeds mondiger worden en opkomen voor hun rechten.  In de bron zie je dat een grote actiegroep hierover in gesprek is met de directeur van Margriet tijdschrift.  De bron is dus een goed voorbeeld van vrouwen die opkomen voor hun belangen/rechten.  Tip: Zorg dat je het begrip noemt, deze uitlegt en daarna de link met de bron maakt. Katholieken Protestanten Socialisten Liberalen Algemeen kiesrecht voor tegen voor tegen Geld/subsidie voor bijzondere scholen voor voor tegen tegen